Amaç:

Alternatif Turizmde Yeni Destinasyonlar Sonuç Odaklı Programının amacı; Güney Ege Bölgesi’nde Alternatif Turizm (geleneksel kıyı turizminin dışında kalan turizm türleri) potansiyelinin harekete geçirilerek, turizm faaliyetlerinin iç kesimlere yaygınlaştırılması ve turizm gelirlerinin artırılmasıdır.

Programın Özel Amaçları:

1. Alternatif turizm faaliyetlerinin erişilebilirliği, çeşitliliği ve çekiciliğinin artırılması
2. Destinasyon yönetimi kapasitesinin güçlendirilmesi
3. Turizm öğelerinin tanıtımında dijital teknolojilerin kullanımının yaygınlaştırılması

Bu kapsamda doğal zenginlik, aktivite çeşitliliği ve kültürel varlık potansiyeli bakımından zengin ilçelerin ziyaretçi ve geceleme sayılarının artırılması öngörülmektedir. 

Arka Plan ve Müdahale Gerekçesi:

2024-2028 TR32 Bölge Planı’nda “Üretim ve turizmde çok merkezli büyüyen, küresel değer zincirinin güçlü halkası Güney Ege” vizyonu ile yola çıkılmış; “Turizm Hareketliliğinin Bölge Geneline Yayılarak Artırılması” stratejik önceliği çerçevesinde “Turizmde hizmet kalitesinin artırılması” ve “Turizmde ürün ve hizmet çeşitliliğinin artırılması” hedefleri belirlenmiştir.

Güney Ege’nin hâlihazırda ülkenin en fazla turist çeken üç bölgesi arasında yer alması, ortalama geceleme sayısının ülke ortalamasının üstünde olması ile turizm tesisi ve yatak kapasitesi bakımından yaklaşık %16’lık ülke payı gibi unsurlar, alternatif turizm potansiyelinin değerlendirilmesi gerekliliği bakımından önemli fırsatlar oluşturmaktadır. Tüm bu olumlu hususların yanında, bölgede turizm sezonunun Haziran-Eylül dönemine sıkıştığı ve deniz-kum-güneş turizmi dışındaki turizm türlerinin potansiyelinin istenen düzeyde değerlendirilemediği görülmektedir (Şekil 1-2).

Şekil 1:Turizm Sektöründe İstihdamın Aylara Göre Dağılımı

Şekil 2:Turizm Sektöründe Gecelemenin Mekânsal Dağılımı

2023 yılı verilerine göre Güney Ege Bölgesi’nin toplam yatak kapasitesi 316.462 ile ülkenin toplam yatak kapasitesinin yüzde 16’sına sahiptir. Bölgede toplam 3.335 adet işletme ve basit belgeli turizm konaklama tesisi bulunmaktadır. Türkiye’deki konaklama tesislerinin yüzde 16’sı bölgede yer almaktadır. Bölgede turizm sektörünün bölgenin kıyı şeridinde yoğunlaştığı ve yaz aylarına sıkıştığı Şekil 1 ve Şekil 2’de görülmektedir. Bölge planında “Turizm Hareketliliğinin Bölge Geneline Yayılarak Artırılması” stratejik önceliği bu doğrultuda ele alınmaktadır.

Özellikle uluslararası turizm talebinin yapısındaki değişiklikler, kentlerden doğaya yöneliş, çevre konularına karşı artan ilgi, kitle turizmine bir reaksiyon olarak ve farklılık arayışı ile ortaya çıkan alternatif turizm günümüzde turizm sektörünün hızla gelişen bir alt sektörü olmuştur. Yaz aylarında kıyı şeridinde yoğunlaşan deniz-kum-güneş turizminin alternatifi olarak görülen alternatif turizm, Güney Ege Bölgesi gibi tarihi, kültürel ve doğal zenginlikleri ile öne çıkan bölgelerde turizm gelirlerinin iç kesimlere çekilmesi için önemli bir araç olarak görülmektedir.

2019 yılında tamamlanan Güney Ege Bölgesi alternatif turizm envanteri çalışması kapsamında Aydın, Denizli ve Muğla’nın ilçelerinde alternatif turizm öğelerinin alt ve üst yapı ihtiyaçları, daha fazla turist çekmesinin önündeki engeller, cazibe merkezi haline gelmesi için yapılması gerekenler belirlenmiştir. 2021 yılında yapılan “Güney Ege Ekoturizmde Yeni Destinasyonlar Hedef Pazar Analizi” çalışması ile olası pazar imkânları ve öne çıkabilecek ürünler belirlenmiştir.  2024-2028 TR32 Bölge Planı hazırlık çalışmaları kapsamında, alternatif turizm alanında çeşitli araştırma raporları hazırlanmış, çalıştaylar ve sektör paydaşları ile iş birliği içerisinde birçok faaliyet gerçekleştirilmiştir. Bununla birlikte mali destek programları aracılığı ile doğa turizmi, spor turizmi, kültür turizmi, medikal turizm ve diğer alternatif turizm temalarında çeşitli projeler yürütülmüş ve bölgede alternatif turizm alanlarının çekiciliği ve aktivite çeşitliliğini artırma hedefi doğrultusunda önemli düzeyde altyapı oluşturulmuştur. Tüm bu çalışmalar kapsamında bölgesel düzeyde alternatif turizm farkındalığının ve bu alandaki yatırımların artırılması sağlanmıştır.

Geçmiş dönem faaliyet ve projeleri, turizm çeşitliliğinin artırılmasına katkı sağlamıştır. Ancak bölgede turistik öğeleri, değer zincirinde yer alan ürün ve hizmetler ile bütüncül bir şekilde ele alan belli bir odak ve tema içeren destinasyonlar ve rotalar oluşturulmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kapsamda doğal zenginlik, aktivite ve kültürel varlık potansiyeli bakımından görece üstün ilçelerin rekabet edebilir alternatif turizm destinasyonları haline getirilmesi ve mevcut rotaların güçlendirilmesi hedeflenmiştir.